Met het Europese L.E.U.V.E.N.-project ondersteunt Leuven 2030 een uitgebreid netwerk van 24 partners om hun gebouwen te verduurzamen. Eén daarvan is MPC Terbank in Heverlee, een multifunctioneel centrum dat kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking begeleidt. MPC Terbank investeerde in een nieuwe, efficiënte verwarmingsketel en 124 zonnepanelen op het dak van het centrale gebouw. Ook muurisolatie, dakisolatie en bijkomende zonnepanelen staan in meerdere huisvestingen op het programma. Leuven 2030 ging Ilse Vande Casteele opzoeken, het hoofd van de technische dienst bij MPC Terbank, om meer te weten te komen over het renovatieproces.

Als we na een verfrissende klim met de fiets op de Tervuursesteenweg aankomen bij MPC Terbank, wandelen er een aantal jongeren met hun begeleider over het groene terrein. We melden ons aan bij het onthaal en een minuutje later komt Ilse haar energiek tegemoet voor een gesprek. Ilse Vande Casteele werkt bij MPC Terbank als het hoofd van de technische dienst. De directie van MPC Terbank kent Ilse al lang, want ze is er al sinds haar zestiende actief als vrijwilliger. Ilse studeerde architectuur en leerkracht bijzonder onderwijs, dus haar sociale interesse en technische kennis kan ze als hoofd van de technische dienst bij MPC Terbank in één job combineren.

MPC Terbank nam verschillende energiemaatregelen. De oude stookplaats is vervangen en er staat nu een nieuwe, efficiënte verwarmingsketel. Daarnaast liggen er sinds kort 124 zonnepanelen op het dak. Momenteel wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn voor het plaatsen van muur- en dakisolatie en bijkomende zonnepanelen. ‘Over de plaatsing van zonnepanelen is lang gediscussieerd,’ aldus Ilse, ‘omdat de financiële opbrengst niet groot genoeg zou zijn. Maar uiteindelijk blijken zonnepanelen een goeie terugverdientijd te hebben. Na onze beslissing om voor zonnepanelen te kiezen, is alles heel snel gegaan: binnen de drie maanden lagen alle 124 panelen op ons dak.’

Het is financieel niet gemakkelijk, maar we zorgen met deze beslissing voor de toekomst van onze onderneming.

Het belang van goede communicatie

We vragen Ilse naar de grootste horde die MPC Terbank moest overwinnen om hun gebouwen energiezuiniger te maken. Dat was de financiële beperking. ‘Als sociale onderneming krijgen wij een beperkt budget van de overheid waarmee we het moeten doen. We willen natuurlijk in de eerste plaats onze kerntaak, het begeleiden van onze jongeren, goed uitvoeren en het grootste deel van ons budget daarvoor gebruiken, maar dat maakt dat we het onderhoud van onze gebouwen steeds moeilijker kunnen bekostigen. Sponsors die onze energieprojecten willen financieren, zijn altijd welkom,’ lacht Ilse.

Het was geen eenvoudige taak om de raad van bestuur te overtuigen van het belang van energiemaatregelen. Ilse begrijpt ook waarom: ‘Het is hun taak om in de eerste plaats op de cijfers te letten. Onze budgetten zijn beperkt, maar daar tegenover staat dat energiemaatregelen goed voor het klimaat en voor de onderneming zelf zijn. Bovendien worden de normen voor gebouwen steeds strenger, dus die investering moeten we toch ooit doen. Als MPC Terbank over tien of twintig jaar verplicht wordt om aanpassingen te doen, is de kostprijs tegen dan nog hoger, want je gebouwen laten verkommeren kost op termijn meer dan nu investeren. Het is financieel niet gemakkelijk, maar we zorgen met deze beslissing voor de toekomst van onze onderneming.’

Hoe Ilse de raad van bestuur uiteindelijk overtuigde? Ze zorgde er vooral voor dat ze zo goed mogelijk geïnformeerd was. ‘Hoe je communiceert over klimaatmaatregelen is heel belangrijk,’ merkt Ilse op. ‘Informeer jezelf op voorhand goed en breng een verhaal dat stevig onderbouwd is als je mensen wil overtuigen van het belang van klimaatmaatregelen. Ik heb bijvoorbeeld eerst grondig in kaart gebracht wat zonnepanelen precies doen, wat de voor- en nadelen ervan zijn, hoe de digitale meter werkt en wat de installatie ervan ons zou opbrengen. Daarnaast is het belangrijk dat mensen mee zijn met de redenen achter de duurzame aanpassingen. We willen allemaal een wereld waarin onze kinderen en kleinkinderen nog goed kunnen leven. Onbewust zijn veel mensen wel mee met het klimaatverhaal, ze weten alleen niet altijd goed wat de klimaatverandering precies inhoudt en wat de gevolgen ervan zijn.’

Investeringen groeperen

Ilse is heel tevreden dat de raad van bestuur toestemming gaf om de duurzame ingrepen te realiseren. ‘Ik hoop dat onze raad van bestuur dat ook doet voor de volgende duurzame projecten. Uiteindelijk werken we aan de toekomst van MPC Terbank en zorgen we ervoor dat jongeren hier nog lang terecht kunnen. Voor de jongeren en het personeel is het ook belangrijk dat we onze werken zoveel mogelijk groeperen. Het is niet gemakkelijk om die budgetten in één keer vrij te maken, maar werken combineren kost op lange termijn minder omdat je dan geen meerdere keren een stelling moet laten zetten of graafwerken doen. Ook beperken we zo de overlast binnen de werking van MPC Terbank.’

Het Europese project L.E.U.V.E.N. als motor

Dankzij de middelen van het project L.E.U.V.E.N. kon MPC Terbank een studiebureau inschakelen dat de kosten en baten van verschillende duurzame ingrepen onderzocht en licht kon schijnen op de terugverdientijden ervan. ‘Het L.E.U.V.E.N.-project was een doorslaggevende factor om ons renovatieproces te laten starten. De terugbetaling van de studiekosten die we dankzij L.E.U.V.E.N. kregen was heel handig om de raad van bestuur te overhalen aan het proces te beginnen. Een studie zou door de hoge kostprijs anders op de lange baan geschoven worden.’

Duurzaamheid binnen MPC Terbank

Het personeel en de jongeren van MPC Terbank zijn allemaal op de hoogte van de klimaatmaatregelen die aan de gebouwen zijn gebeurd. ‘Af en toe vragen de jongeren ernaar,’ vertelt Ilse. ‘De raad van bestuur en het personeel zijn al op het dak gaan kijken. Het personeel reageerde heel positief op onze ingreep, omdat het onze kerntaak is om jongeren goed te begeleiden, maar we daarnaast toch aandacht besteden aan het klimaataspect. Ook op andere gebieden doen we dat. Zo hebben we geïnvesteerd in een fietsbeleid, waardoor ongeveer de helft van het personeel met de fiets of het openbaar vervoer naar het werk komt.’ Ilse merkt dat er binnen MPC Terbank meer en meer bewust duurzame keuzes gemaakt worden. ‘De begeleiders van onze leefgroepen contacteren mij daarover. Ze vragen bijvoorbeeld naar een alternatief voor dranken in plastic flessen. Ook letten ze op duurzame voeding, ondanks de beperkte budgetten. Het onderhoud van het park op het domein van MPC Terbank gebeurt heel bewust. Zo is er nu een nieuw aanplantbeleid om onze groene long zo goed mogelijk in stand te houden. Dat is goed voor het klimaat, mooi voor ons, en mooi voor onze buren.’

Het personeel reageerde heel positief op onze ingreep, omdat het onze kerntaak is om jongeren goed te begeleiden, maar we daarnaast toch aandacht besteden aan het klimaataspect.

De ideale duurzame toekomst

Het is duidelijk dat Ilse als het hoofd van de technische dienst de beperkte budgetten zo efficiënt mogelijk inzet. Toch stellen we graag ook eens de vraag hoe Ilse een ideale, duurzame toekomst voor MPC Terbank zou zien, zonder rekening te moeten houden met financiële beperkingen. Ilse denkt even na over die vraag. ‘De meeste van onze gebouwen zijn al vijftien tot twintig jaar oud. Die zou ik zeker een grondige upgrade geven, zodat ze nog minstens twintig jaar mee kunnen met de huidige normen op het vlak van energiezuinigheid.’

Maar een wilde droom van Ilse is een bijkomend multifunctioneel gebouw. ‘Een milieubewust opgetrokken gebouw waarbij we energie krijgen van zonnepanelen en warmte van een warmtepomp is ideaal. Ik droom van een multifunctionele constructie met een vaste buitenmuur en flexibel inzetbare, verplaatsbare binnenmuren, waardoor we de ruimte zo efficiënt mogelijk kunnen gebruiken en aanpassen aan onze noden: een ontvangstruimte, vergaderzaal, kantoor of ruimte voor een leefgroep. Het hele gebouw zou vlot toegankelijk zijn voor rolstoelen en mensen met een visuele beperking.’ Tot slot neemt Ilse ons nog even mee naar het dak, waar ze een prachtig uitzicht hebben op de zonnepanelen, groendaken die eerder aangelegd zijn, en het park van MPC Terbank. Die duurzame toekomst, die is er nu al een beetje.

Hoe past dit binnen onze Roadmap naar een klimaatneutraal Leuven?

De duurzame aanpassingen aan de gebouwen van MPC Terbank passen binnen de Roadmap 2025 · 2035 · 2050 naar een klimaatneutraal Leuven. Met programma 2 van de Roadmap werkt Leuven 2030 aan het verduurzamen van niet-woningen zoals kantoren, scholen of ziekenhuizen. De verwarming en het elektriciteitsverbruik van niet-woningen zijn verantwoordelijk voor ongeveer 1/8 van de Leuvense CO2e-uitstoot. Een belangrijke uitdaging van de Leuvense klimaattransitie is dan ook om de verwarmings- en koelingsbehoefte van deze gebouwen drastisch te verminderen. Maar ook op het vlak van (elektrische) installaties – denk aan verlichtingssystemen en elektronica – zijn er grote winsten te boeken.’